Zamek biskupów warmińskich w Ornecie

 Pierwsze wzmianki na temat Ornety sięgają wczesnego średniowiecza i opisują istniejącą tutaj pruską osadę. Po przejęciu Ornety przez Zakon Krzyżacki właścicielem podległych ziem stał się biskup warmiński Eberhart z Nysy, z którego inicjatywy, na początku XIV wieku rozpoczęła się budowa zamku. Zamek został usytuowany na skraju północno -zachodniego wzgórza, sąsiadującego z miastem. 

Fot. 1. Zamek w Ornecie - prawdopodobny wygląd zamku w czasach jego świetności

Źródło: Polska- org, https://polska-org.pl/8979645,foto.html, (dostęp 5.10.2022 r.)

    Budowla nie powstała, jak większość zamków krzyżackich, na planie czworokąta zbliżonego do kwadratu a przypominała swoim  kształtem bardziej trapez. W trzykondygnacyjnym budynku swoją siedzibę miał ówczesny biskup, znajdowała się tam także aula i kaplica. Do około dziedzińca zbudowany został mur obwodowy wzmocniony trzema basztami. 

Fot. 2. Budynek szkoły zbudowany na murach dawnego zamku krzyżackiego w Ornecie

Źródło: Zamkomania, https://zamkomania.pl/orneta.php, (dostęp 5.10.2022 r.)

    Przez 8 lat (1341 -1349) zamek pełnił nawet funkcję głównej siedziby biskupstwa warmińskiego, a jego zarządcą był biskup Herman z Pragi.  W 1454 roku zamek został przejęty przez rycerzy zakonu krzyżackiego, którzy zostali powitani przez mieszkańców Ornety stosunkowo przyjaźnie. Mieszkańcy opowiedzieli się za Związkiem Pruskim, co w konsekwencji spowodowało, że warownia została oddana Zakonowi Krzyżackiemu, który  po jego przejęciu splądrował go. W 1466 roku na mocy pokoju toruńskiego zamek wraz z całą Warmią przeszedł w ręce Korony Królestwa Polskiego, by w 1520 roku wrócić do Zakonu Krzyżackiego, na czele którego stał wówczas mistrz krzyżacki Albercht Hohenzollen. 

    W czasie potopu szwedzkiego zamek został przejęty przez Szwedów i poważnie zniszczony. W 1712 roku biskup Teodor Andrzej Potocki rozpoczął pierwsze prace remontowe, mające na celu zabezpieczenie zniszczonej budowli oraz dobudowanie barokowego domu. Podczas pierwszego rozbioru Polski Orneta znalazła się w zaborze pruskim, a na początku XIX wieku została przez zaborcę rozebrana, ponieważ groziła zawaleniem. Pod koniec XIX wieku na fundamentach zamku została zbudowana szkoła, która istnieje do dnia dzisiejszego. Ze średniowiecznej budowli do czasów obecnych pozostały jedynie średniowieczne piwnice. 

Źródła:

1. Leszek Kajzer, Stanisław Kołodziejski, Jan Salm, Leksykon zamków w Polsce, Arkady, Warszawa 2001, s. 359.

2. Zamki obronne, https://zamkiobronne.pl/zamek/orneta/, (dostęp 4.10.2022r.).

3. Zamkomania, https://zamkomania.pl/region.php?woj=warmi%C5%84sko-mazurskie, (dostęp 4.10.2022 r.).

Komentarze

Popularne posty z tego bloga

Zamek Kapituły Pomezańskiej w Kwidzynie

Szlak Zamków Gotyckich - Zamek w Bytowie

Zamek krzyżacki w Pasłęku