Znaczenie bazy noclegowej i placówek kulturalnych dla rozwoju regionu

 Turystyka jest jedną z gałęzi gospodarki będącą aktywnym czynnikiem rozwoju gospodarczego na całym świecie. Rozwój turystyki wpływa na globalną gospodarkę poszczególnych krajów świata, jak również na rozwój mniejszych jednostek takich, jak regiony czy miejscowości. Odzwierciedla się to w poziomie zamożności ludności, która czerpie dochody z tytułu świadczenia usług turystycznych oraz paraturystycznych. 

    Wiele krajowych gospodarkę oparło na turystyce, która stała się najszybciej rozwijająca ich gałęzią, przynosząca ogromne zyski i możliwości dla obszarów często słabo rozwiniętych oraz w miejscach, w których nie ma możliwości rozwoju innych gałęzi gospodarki. Czynnikami warunkującym rozwój turystyki na danym obszarze, są przede wszystkim elementy atrakcyjności turystycznej. Wśród nich ważną rolę pełni zagospodarowanie turystyczne, do którego należy m.in. baza noclegowa, która ma istotne znaczenie dla rozwoju turystyki i stanowi podstawę urządzeń turystycznych. 

Źródło: https://pultusk.pl/baza-noclegowa/

    Baza noclegowa należy do urządzeń turystycznych służących do zapewnienie odpowiednich warunków do uprawiania turystyki. Składa się ona z ogółu obiektów i miejsc noclegowych udostępnianym turystom sezonowo lub całorocznie, znajdujących się na danym obszarze. Na bazę noclegową według Głównego Urzędu Statystycznego (GUS) składa się 18 rodzajów obiektów zakwaterowania zbiorowego: hotele, pensjonaty, motele, inne obiekty hotelowe, schroniska młodzieżowe, schroniska, szkolne schroniska młodzieżowe, domy wycieczkowe, zakłady uzdrowiskowe, pola biwakowe, kempingi, ośrodki wypoczynku sobotnio - niedzielnego, zespół ogólnodostępnych domków turystycznych, domy pracy twórczej, ośrodki kolonijne, ośrodki szkoleniowo-wypoczynkowe, ośrodki wczasowe i pozostałe obiekty nieklasyfikowane. 

    Wszystkie wymienione wcześniej obiekty składające się na bazę noclegowa pełnią ważną funkcję w ruchu turystycznym. Zaspokajają one podstawowe potrzeby turystów pojawiające się podczas podróży turystycznej takie, jak sen i wypoczynek. Coraz częściej jednak obiekty hotelarskie realizują szeroki zakres świadczeń, gdyż zaspokajają one nie tylko potrzeby w zakresie usług hotelarskich. Coraz częściej są to również usługi gastronomiczne i cały wachlarz usług dodatkowych świadczonych na rzecz gości hotelowych. Wzrasta bowiem zapotrzebowanie na kompleksowy zestaw usług zaspokajających codzienne potrzeby turysty, przeniesione z codziennego życia do miejsca czasowego pobytu.

    Wraz z rozwojem bazy noclegowej powstają nowe produkty turystyczne w miejscowości, rozwijają się nowe usługi turystyczne oraz paraturystyczne. Wszystkie te działania mają znaczący wpływ na ruch turystyczny w danym regionie, gdyż powodują wzrost poziom atrakcyjności danego obszaru. Wiąże się to z zagospodarowaniem turystycznym regionu czy miejscowości, na które składa się między innymi baza noclegowa, mająca istotny wpływ na 4 poziom atrakcyjności. Region staje się bardziej atrakcyjny turystycznie, co powoduje zwiększenie zainteresowania turystów danym obszarem, a w efekcie wzrost ruchu turystycznego. Korzyści wynikające z rozwoju turystyki w regionach są widoczne na poziomie dochodów mieszkańców regionu. Odzwierciedla je również estetyka miejscowości i poziom rozwoju infrastruktury technicznej i społecznej. 

 Znaczącym czynnikiem rozwoju regionalnego definiowanego jako systematyczna poprawa poziomu życia mieszkańców, poprawa konkurencyjności podmiotów gospodarczych, oraz wzrost potencjału gospodarczego regionów, a w efekcie potencjału całego kraju, są placówki kulturalne inaczej nazywane instytucjami kulturowymi.

    Ustawa o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej z dnia 25 października 1991 r. wskazuje, że „Formami organizacyjnymi działalności kulturalnej są w szczególności: teatry, opery, operetki, filharmonie, kina, muzea, biblioteki, domy kultury, ogniska artystyczne, galerie sztuki oraz ośrodki badań i dokumentacji w różnych dziedzinach kultury” . Polska jest krajem posiadającym stosunkowo dobrze rozwiniętą bazę instytucji kulturowych. Z roku na rok wzrasta w Polsce liczba instytucji kulturowych, gdyż zwiększa się świadomość społeczeństwa jak ważnym czynnikiem rozwoju społecznego i gospodarczego są ośrodki kultury. Związane jest to z coraz bardziej popularną turystyką kulturową stanowiącą zainteresowanie turystów dziedzictwem kulturowym oraz ich uczestniczeniem w szeroko rozumianym życiu kulturowym. Powodem rozwoju turystyki kulturalnej i jej popularności wśród coraz większego grona ludzi, wywodzących się z różnych grup społecznych i wiekowych, są jej możliwości spełniania wielu funkcji w rozwoju społeczeństwa. Kultura bowiem pozwala zaspokoić człowiekowi potrzeby wyższego rzędu związane z samorealizacją, rozwojem, potrzeby poznawcze i estetyczne.      

Wzrost zainteresowanie życiem kulturalnym powoduje powstawanie zapotrzebowania na usługi kulturalne, co w efekcie skutkuje powstaniem nowych produktów i nowych zawodów. Takie działania pozytywnie wpływają na rynek pracy w regionie, gdyż tworzone są nowe miejsca pracy, zwiększają się dochody społeczeństwa znajdującego zatrudnienie w szeroko rozumianym sektorze kulturalnym, jak również w sektorze usług turystycznych i paraturystycznych, co prowadzi do rozwoju regionalnego.

 Przekonanie o korzyściach wynikających z odpowiedniego zagospodarowania turystycznego, a więc rozwiniętej bazy noclegowej i towarzyszącej, jak również inwestycji w sektorze kulturowym jest coraz bardziej powszechne. Samorządy wielu regionów zdają sobie sprawę, jak wiele możliwości rozwojowych oferuje turystyka i coraz częściej inwestują w ten właśnie sektor gospodarki. Warto jednak pamiętać, że aby rozwój rynku turystycznego miał pozytywny wpływ na rozwój społeczno-gospodarczy, samorządy terytorialne, jak również inwestorzy wewnętrzni i zewnętrzni, muszą przestrzegać zasad zrównoważonego rozwoju. Tylko wówczas, ograniczyć można negatywny wpływu turystyki na środowisko przyrodnicze, gospodarkę i społeczeństwo. 

Źródła: 

1. Szmygin B. (red.), Adaptacja obiektów zabytkowych do współczesnych funkcji użytkowych, Lubelskie Towarzystwo Naukowe, Międzynarodowa Rada Ochrony Zabytków ICOMOS Politechnika Lubelska, Warszawa, Lublin 2009, s. 43-54. 

2. Janowski M., Janowski Z., Problemy projektowe związane z adaptacją budynków zabytkowych na cele użyteczności publicznej, Czasopismo Techniczne, 2009, 2-B, Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, Kraków 2009, s. 140-150. 

3. Wrona J., Podstawy geografii ekonomicznej, PWE, Warszawa 1997, s. 363. 47 Świątkowska M., Organizacja usług turystycznych i hotelarskich, SGGW, Warszawa 2008, s. 47. 48 Meyer B., Miejsce hotelarstwa w obsłudze ruchu turystycznego, PWN, Warszawa 2009, s. 33. 

4.  Meyer B., Milewski D., Strategie rozwoju turystyki w regionie, PWN, Warszawa 2009, s. 15. 

5.  Ustawa o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej z dnia 25 października 1991 roku, art. 2, Dz. U. 1991 nr 114 poz. 493, http://www.bn.org.pl/download/document/1338191531.pdf (dostęp 22.11.2022 r.).

6. Działalność instytucji kulturowych w Polsce w 2013 roku, Główny Urząd Statystyczny, http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/kultura-turystyka-sport/kultura/dzialalnosc-instytucji-kultury-w-polscew-2013-r-,3,5.html (dostęp 22.11.2022 ). 

7.  Kowalczyk A., Współczesna turystyka kulturowa - między tradycją a nowoczesnością, Uniwersytet Warszawski, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Warszawa 2008, s. 13.